Tüketiciler ve satıcılar senet örneği incelerken neye dikkat etmeli? Tüketici senetlerinin farkı nedir? aşağıda kısaca değindik. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 4. maddesi 5. fıkrasına göre tüketiciler yapmış oldukları işlemler nedeniyle senet düzenleyebilirler.
Kanun maddesi “Tüketicinin yapmış olduğu işlemler nedeniyle kıymetli evrak niteliğinde sadece nama yazılı ve her bir taksit ödemesi için ayrı ayrı olacak şekilde senet düzenlenebilir. Bu fıkra hükümlerine aykırı olarak düzenlenen senetler tüketici yönünden geçersizdir.” şeklindedir.
Buna göre tüketiciler ve satıcılar yapmış oldukları işlemler nedeniyle senet örneği incelerken neye dikkat etmeli? Senedin;
- nama yazılı olarak ve
- her bir taksit ödemesi için ayrı ayrı olacak şekilde
düzenlenmiş olup olmadığına dikkat etmelidir. Bu şekilde düzenlemeyen senetler tüketici bakımından geçersizdir.
Nama yazılı senet olarak düzenlenmesi:
Tüketicilerin senet imzalarken özellikle dikkat etmesi gereken husus senedin emre yahut hamiline yazılı senetlerden olmaması gerektiğidir. Senedin nama olduğu senedin üstünde “namına” ibaresinden anlaşılabilir. Senette “emrine” ibaresi varsa o senet tüketici bakımından geçersizdir.
Nama yazılı senet kişinin adına düzenlenen senetlerdir ve alacağın temliki yolu ile devredilebilir.
6502 sayılı yasanın tüketiciye yönelik senetlerin nama yazılı düzenlenmesi zorunluluğu getirmesinin sebebi itirazların üçüncü kişilere karşı da ileri sürülebilmesini sağlamaktır. Örneğin mal ödenmemiştir, eksiklik vardır ya da indirim hakkı vardır senet devredilse bile bu haklar ileri sürülebilir. Bu da nama yazılı seneti diğer senetlerden ayırmaktadır.
Bu kapsamda tüketiciye imzalatılan senetler nama yazılı değil de emre yazılı ise devralan kişi vadesi geldiğinde takip talebinde bulunarak kişiye ödeme emri göndermektedir. Bu durumla karşılaşan tüketiciler icralık olma korkusuyla ödeme yoluna gitmektedir ancak burada dikkatli bir inceleme yapılmalıdır.
Her taksit için ayrı ayrı senet düzenlenmesi şartı:
İkinci olarak da her bir taksit için ayrı senet düzenlemek zorunludur. Tüm taksitleri kapsayan tek bir senet düzenlenmesi yasak olduğu gibi taksitli satış yapılmışsa tüm taksitler için ayrı ayrı senet düzenlenmelidir. Bu iki şartı barındırmayan senet tüketici bakımından geçersizdir.
Bu bilgiler ışığına bile senet örneği ya da aslı incelendiğinde dahi tüketiciler, kendisinden alınan senetlerin geçersiz olduğunu anlamış ise bu senetlerin geçersiz olduğunu ve dolayısıyla kendi açısından iptal edilmesini talep edebilir. Ayrıca varsa takibe itiraz, takibin iptali davası ve menfi tespit davası ile senetlerin geçersizliğinin tespitini talep edebilirler. Elbette bu davalar ve işlemler karmaşık olup kesinlikle yardım ve danışmanlık alınmalıdır.
Av. Havva KÜLÜĞ
