Halk arasında taşeron olarak bilinen alt işveren, asıl işverenden belirli bir işin bir bölümünde ve eklentilerinde iş alan ve o işyerinde ve eklentilerinde kendi adlarına işçi çalıştıran işveren sıfatına sahip olan kişilerdir. Aldıkları işleri asıl işverene ait işyerinde yaptıkları için bu yerler alt işverenler açısından da işyeri anlamı taşımaktadır. Halk arasında taşeron olarak bilinen alt işveren kurumu 4857 sayılı İş Kanunu’n 2. maddesinde düzenlenmiştir.
Kanuna göre bir işverenin taşeron olabilmesi için;
- Asıl işverenin işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde iş almış olmak,
- Yahut asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş almış olmak,
- Ve alt işverenin çalıştırdığı işçileri sadece aldığı bu işte çalıştırıyor olması,
gerekmektedir.
Önemle belirtmek gerekir ki asıl işverenin işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmesi suretiyle hakları kısıtlanamaz veya daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisi kurulamaz. Aksi halde ve genel olarak asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı işleme dayandığı kabul edilerek alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçisi sayılarak işlem yapılır. İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler dışında asıl iş bölünerek alt işverenlere verilemez. Ek olarak bazı kamu kurumlarının asıl işlerini alt işverene yaptıracakları düzenlemeler de mevcuttur.
Taşeronluk uygulamada asıl işverenin sorumluluklarını azaltma ve ortadan kaldırma aracı olarak kullanılmakta medyada da sık sık olumsuzluklarla gündeme gelmektedir. Ancak bu hukuki kurum iş hayatındaki çeşitli ihtiyaçları karşılamak için düzenlenmiştir. Kanun taşeronluk ilişkisinde taşeron işçiyi, taşerona ve asıl işverene birlikte sorumluluk yükleyerek korumaktadır.
♦ Taşeron işçi kanun gereği işverene karşı sahip olduğu haklarını hem asıl işverene hem de taşerona karşı birlikte ileri sürebilecektir. Bu yönüyle taşeronluk ilişkisinin aslında işçiye daha sağlam bir koruma sağladığı söylenebilir. Teşaron uygulaması hem karışık hem de sık sık yargıya taşınan bir konu olması sebebiyle bolca ihtilaf barındırmaktadır. Bu sebeple muhakkak İş Hukuku alanında çalışan bir avukata danışarak hareket etmenizi öneririz.
Av. Havva KÜLÜĞ
