Uygulamada, mirasçıların mal kaçırma amacıyla muvazaalı işlemler yaptığına sıkça rastlamaktayız. Mal kaçırma nedeniyle (muris muvazaası) tapu iptal ve tescil davası, miras hakları ihlal edilen mirasçıların başvurabileceği en önemli hukuki yollardan biridir. Peki, muris muvazaası nedir? Bu tür davalar nasıl açılır? İşte detaylar:
Muris Muvazaası (Mal Kaçırma) Nedir?
Muvazaa, tarafların gerçek iradelerinin dışına çıkarak, üçüncü kişileri aldatma amacıyla yaptığı işlemlerdir. Muris muvazaası ise, miras bırakanın bazı mirasçılarını mirastan mahrum bırakmak için taşınmazlarını tapuda satış gibi göstererek devretmesidir.
Muvazaa Türleri
- Mutlak muvazaa: Taraflar, aslında hiçbir işlem yapmamasına rağmen, üçüncü kişilere yapılmış gibi gösterir.
- Nispi muvazaa: Taraflar, aslında başka bir işlem yapmak isterken, üçüncü kişilerde farklı bir işlem yapılmış algısı yaratır.
Türk Borçlar Kanunu’nun 19. maddesine göre, tarafların gerçek iradeleri esas alınır ve muvazaalı işlemler geçersiz sayılır.
Mal Kaçırma (Muris Muvazaası) Hangi Durumlarda Karşımıza Çıkar?
Muris muvazaasının en yaygın örnekleri:
- Anne veya babanın taşınmazlarını çocuklarından birine devrederek diğer mirasçılardan mal kaçırması
- Babanın, vefatından sonra kız çocuklarına miras bırakmamak amacıyla taşınmazlarını erkek çocuklarına devretmesi
- İkinci evlilik yapan bir kişinin, ilk evliliğinden olan çocuklarına mal bırakmamak için taşınmazlarını yeni eşine devretmesi
- Miras bırakacak kişinin, taşınmazlarını kardeşine, dayısına veya aile dostuna devretmesi
Bu tür durumlarda, miras hakkı zedelenen kişiler tapu iptal ve tescil davası açabilir.
Tapu İptal ve Tescil Davası Açılabilir mi?
Türk Medeni Kanunu Madde 1024’e göre, yolsuz tescil halinde tapu iptali mümkündür. Muris muvazaası nedeniyle tapu iptal davası açmak için mirasçının, taşınmazın muvazaalı şekilde devredildiğini ispatlaması gerekir.
Mahkemeler Hangi Kriterleri Değerlendirir?
Mahkemeler, muris muvazaasını tespit etmek için şu kriterleri göz önünde bulundurur:
- Miras bırakanın mali durumu
- Tapuyu devralan kişinin mali durumu
- Yörenin gelenekleri (örneğin, kız çocuklarının mirastan pay almaması gibi)
- Miras bırakanın, taşınmaz devrini yapmada haklı ve makul bir nedeninin olup olmadığı
- Satış bedeli ile gerçek bedel arasındaki fark
- Aile içi ilişkiler
Yargıtay kararları, muris muvazaasının tanık dahil her türlü delille ispat edilebileceğini açıkça belirtmektedir.
Kimler Tapu İptal ve Tescil Davası Açabilir?
- Miras bırakanın muvazaalı işlemi nedeniyle miras hakkı ihlal edilen her mirasçı
- Dava, tek başına veya diğer mirasçılarla birlikte açılabilir
- Mirası reddeden, mirastan feragat eden veya mirasçılıktan çıkarılan kişiler bu davayı açamaz
Dava Kime Karşı Açılır?
- Tapuyu devralan kişi
- Eğer tapuyu devralan kişi vefat etmişse, onun mirasçıları
- Taşınmazı kötü niyetli olarak satın alan üçüncü kişiler
Yetkili Mahkeme Neresi?
Tapu iptal ve tescil davaları, taşınmazın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır.
Muris Muvazaasında Zamanaşımı Süresi Var mı?
Bu davalar mülkiyet hakkına ilişkin olduğu için zamanaşımına veya hak düşürücü süreye tabi değildir. Ancak, miras bırakan hayattayken dava açılamaz. Dava ancak miras bırakanın vefatından sonra açılabilir.
Sonuç
Muris muvazaası nedeniyle mirasçılar, tapu iptal ve tescil davası açarak haklarını geri alabilir. Ancak, bu tür davalar teknik bilgi ve güçlü bir hukuki altyapı gerektirdiğinden, bir avukat yardımıyla süreci yürütmek en doğru yaklaşım olacaktır. Bunun için her zaman bizimle iletişime geçebilirsiniz.
