Ayıplı olmayıp da bir gerekçe gösterilmeden ve cezai şart ödemeden cayma hakkı nın kullanılabilmesi Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) m. 18 ve Mesafeli Satış Yönetmeliği (MSY) m. 9 kapsamında mümkündür.
1- Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 18’e göre tüketici taksitli satış sözleşmesinden 7 gün içinde cayma hakkına sahiptir. Bu bağlamda tüketicinin, satış yerinde yapılan peşin satışlarda satışa konu olan üründe herhangi bir ayıp bulunmuyorsa cayma hakkı bulunmamaktadır. Burada önemli husus cayma hakkının ayıplı olmayan mallar kapsamında değerlendirilmesi gerektiğidir. Ayıplı mallar yönünden Borçlar Kanunu m. 219 ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun m. 11’de tüketiciye tanınan seçimlik haklar saklıdır.
2- Cayma hakkı bir de mesafeli satışlarda geçerlidir. Mesafeli satış sözleşmesi için tarafların fiziksel olarak karşı karşıya gelmemesi, sözleşmenin iletişim aracı kullanılarak kurulması ve mal veya hizmetin uzaktan pazarlanmasına ilişkin bir sistemin olması gerekmektedir. Bu sebeple, internet ortamında kurulan sözleşmelerin büyük çoğunluğu, TKHK 48’de düzenlenen mesafeli sözleşmeler kapsamındadır. Buna göre de Mesafel Satış Yönetmeliği m. 9 gereği tüketici, 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayabilir. Tüketici, cayma hakkı konusunda bilgilendirilmezse, bu süreyle de bağlı değildir.
Yani tüketici; taksitli satış sözleşmesinde 7 gün içinde, mesafeli satış sözleşmesinde 14 gün içinde sözleşmeden cayarak ürünü iade edebilir.
Bunlar dışında tüketicilere, bazı sözleşmelerde de 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkı tanınmıştır.
Bunlar:
- Tüketici Kredisi Sözleşmesi,
- Devre Tatil ve Uzun Süreli Tatil Hizmeti Sözleşmesi,
- Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesi,
- İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşme
- Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşme’dir.
Taksitli satışlarda cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Mesafeli satışlarda ise irade beyanının satıcıya süresi içinde yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile yöneltilmesi gerekmektedir. Mesafeli satışta satıcının tüketicilerin iletmiş olduğu cayma beyanlarının kendilerine ulaştığına ilişkin teyit bilgisini tüketiciye derhal iletmesi zorunludur.
Tüketici cayma hakkını kullanırken, satın aldığı malı ancak olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilir; aksi takdirde cayma hakkını kullanamaz.
