Yargılama sırasında ifade, sorgu ve teşhis gibi bazı işlemlerin yapılabilmesi için şikayetçi, mağdur, şüpheli, sanık, tanık ve bilirkişi olarak geçen kişilerin gerektiğinde zor kullanılarak savcı, hakim ve mahkeme önüne çıkarılmasına yönelik karara zorla getirme kararı denir.
Bu karar hakkında tutuklama ve yakalama kararı düzenlenmesi için yeterli sebep olanlar ve çağrıldığı halde savcılığa, mahkemeye gitmeyen kişiler hakkında verilir. Polis ya da mahkemenin çağırması üzerine gitmeyen kişiler bakımından bu kararın çıkarılması mümkündür.
Kural olarak;
- Ceza Muhakemesi Kanunu gereği yargı mensuplarınca dinlenecek kişiler usulüne uygun yapılacak davetiye ile çağrılır. Usulüne uygun çağrı davetiyeyle olur.
- Davetiye de çağrı nedeni, ne sıfatla çağrıldığı açıkça belirtilir, gelmezse zorla getirileceği yazılır.
- Bu çağrı üzerine mahkemeye, savcılığa gitmeyen müşteki(şikayetçi), şüpheli, sanık, mağdur, tanık ve bilirkişi zor kullanılarak savcılık, hakim ve mahkeme karşısına çıkarılır.
Bu karar kişinin özgürlüğünü sınırlandıran bir koruma tedbiridir. Bu kararının verilebilmesi için kanundaki koşulların oluşması zorunludur. Yine bu karar ile kişinin özel yaşam alanlarına müdahale edilemez. Kolluk kamuya açık olmayan alanlara emri uygulamak için giremez. Kamuya açık alanlarda ise zorla getirme emri ifa edebilecektir.
Uygulamada genellikle kolluk zorla getirme kararı verilen kişinin evine giderek zorla getirme emrini ilgili kişiye veya yakınına tebliğ etmekte, kişi kapıyı açmazsa dahi kanun gereği eve girememekte not kağıdı bırakmaktadır.
📍Zorla getirme kararı belirli bir tarihte hazır edilerek o tarihte dinlenmesi şeklinde verilebileceği gibi günsüz yani kişinin gece gündüz fark etmeksizin ele geçirilir geçirilmez dinleneceği yerde hazır edilmesi şeklinde de verilebilir.
Zorla getirme, ilgili işlemin yapılması için gereken süre kadar uygulanır ve işlem sonucunda kendiliğinden ortadan kalkar.
Usulüne uygun çıkarılan davetiye ile çağrılan; şüpheli, sanık, tanık ve bilirkişi hakkında zorla getirme kararı verilip bu kararı ile hazır edilemeyen kişiler hakkında sonrasında yakalama kararı çıkartılır. ⚠️Ancak zorla getirme kararın rağmen gelmeyen tanık ve bilirkişi hakkında yakalama kararı verilmesi mümkün değildir. Bunların gelmemeleri sonucunda doğan zarar tanık ve bilirkişiden tahsil edilir.
Ayrıca belirtmeliyiz ki, hakkında zorla getirme kararı verilen kişiye kelepçe takılması mümkün değildir.Yine zorla getirme kararına itiraz yolu da açıktır.
